Kế toán chi phí xã hội và môi trường tại các doanh nghiệp Việt Nam

Thứ hai - 17/02/2025 11:09
Trong bối cảnh phát triển kinh tế nhanh chóng và xu hướng bền vững, kế toán chi phí xã hội và chi phí môi trường trở thành một đối tượng được quan tâm tại Việt Nam. Ngoài các chi phí sản xuất kinh doanh, chi phí xã hội và môi trường cũng tác động đáng kể đến kết quả hoạt động cũng như chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp ngày càng nhận thức rõ ràng việc đo lường và quản lý những chi phí này không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật, mà còn tăng cường hiệu quả kinh doanh và uy tín thương hiệu. Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Kinh tế Xanh (2024), hơn 70% doanh nghiệp Việt Nam đã tích hợp các yếu tố chi phí xã hội và môi trường vào chiến lược phát triển. Điều đó cho thấy tầm quan trọng và sự cần thiết của việc quản lý chi phí nói chung và công tác kế toán chi phí xã hội và môi trường nói riêng trong các doanh nghiệp hiện nay.
1. Khái quát chung về chi phí xã hội và chi phí môi trường
1.1. Chi phí xã hội
Chi phí xã hội bao gồm những chi phí doanh nghiệp phải bỏ ra nhằm đáp ứng nhu cầu phúc lợi và phát triển bền vững. Theo thống kê, một số hình thức chi phí xã hội phổ biến bao gồm:
Chi phí lao động: Bao gồm lương, thưởng và các chính sách phúc lợi cho nhân viên. Ví dụ, các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đã đóng góp trên 50.000 tỷ đồng vào quỹ bảo hiểm xã hội hàng năm.
Chi phí phát triển cộng đồng: Các đóng góp cho hoạt động xã hội như xây nhà đoàn kết, hỗ trợ người khó khăn. Trong năm 2023, Tập đoàn Vingroup đã dành hơn 100 tỷ đồng cho các chương trình từ thiện trên cả nước.
Chi phí đào tạo: Các doanh nghiệp lớn như Vinamilk đã đầu tư trên 20 tỷ đồng hàng năm cho các chương trình đào tạo nhân lực, giúp nâng cao năng lực làm việc của nhân viên.
Những chi phí này góp phần nâng cao hình ảnh doanh nghiệp và gia tăng mức độ hợp tác từ phía các bên liên quan. Theo báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các doanh nghiệp đầu tư vào chi phí xã hội thường có doanh thu tăng trưởng trung bình 15% so với các doanh nghiệp không đầu tư.
1.2. Chi phí môi trường
Chi phí môi trường là những chi phí phát sinh do tác động đến hệ sinh thái và nguồn tài nguyên. Tại các doanh nghiệp Việt Nam, chi phí này bao gồm:
Chi phí xử lý chất thải: Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, trung bình mỗi doanh nghiệp xử lý nước thải tiêu tốn 2-3 tỷ đồng/năm. Chẳng hạn, Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đã đầu tư hơn 200 tỷ đồng để xây dựng hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn quốc tế.
Chi phí bồi thường thiệt hại: Trong trường hợp gây ô nhiễm nghiêm trọng. Ví dụ, công ty Formosa đã bồi thường 500 triệu USD do sự cố môi trường năm 2016.
Chi phí đầu tư công nghệ xanh: Các doanh nghiệp như Hòa Phát đã đầu tư trên 1.000 tỷ đồng cho quy trình sản xuất tiết kiệm nguyên liệu và giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Theo ước tính, đầu tư này giúp doanh nghiệp tiết kiệm 15% chi phí sản xuất mỗi năm.
Việc quản lý chi phí môi trường không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn góp phần đáng kể trong việc nâng cao uy tín doanh nghiệp. Báo cáo của Global Green Growth Institute (GGGI) cho thấy, các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh thường tăng 20% mức độ hài lòng từ khách hàng.
2. Vai trò của kế toán chi phí xã hội và môi trường
Kế toán chi phí xã hội và môi trường giữ vai trò quan trọng trong việc:
Theo dõi và đo lường: Cung cấp số liệu về chi phí nhằm hỗ trợ quyết định chiến lược.
Lập báo cáo bền vững: Tích hợp các chỉ số ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) vào báo cáo tài chính, giúp minh bạch thông tin và thu hút nhà đầu tư.
Khuyến khích đầu tư: Cung cấp thông tin minh bạch cho nhà đầu tư về các chi phí bền vững. Một nghiên cứu của Deloitte (2023) chỉ ra rằng các doanh nghiệp có báo cáo ESG rõ ràng thường thu hút thêm 25% vốn đầu tư so với doanh nghiệp không báo cáo.
Ngoài ra, kế toán chi phí xã hội và môi trường còn giúp doanh nghiệp dự đoán và quản lý các rủi ro liên quan đến chính sách và môi trường kinh doanh. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường các quy định về phát triển bền vững.
3. Thách thức và giải pháp
Mặc dù có vai trò quan trọng, nhưng kế toán chi phí xã hội và môi trường tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm:
Thiếu quy định cụ thể: Hiện nay, chưa có hướng dẫn thống nhất về cách ghi nhận và báo cáo các chi phí này.
Hạn chế về nhận thức: Nhiều doanh nghiệp vẫn xem đây là chi phí phụ, không ưu tiên.
Nguồn lực hạn chế: Việc đầu tư vào hệ thống kế toán và công nghệ thường đòi hỏi chi phí lớn.
Để khắc phục, các doanh nghiệp cần:
Tăng cường đào tạo về kế toán bền vững.
Thúc đẩy hợp tác với các tổ chức quốc tế để nhận hỗ trợ kỹ thuật và tài chính.
Xây dựng hệ thống báo cáo minh bạch, sử dụng các công cụ như phần mềm kế toán tích hợp ESG.
4. Kết luận
Kế toán chi phí xã hội và môi trường đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Việc đầu tư hợp lý vào các hoạt động bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, mà còn gia tăng giá trị cạnh tranh trong thời đại hội nhập. Các doanh nghiệp cần nhận thức rõ tầm quan trọng của lĩnh vực này để phát triển bền vững và đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của xã hội và khách hàng. Bài viết là tài liệu tham khảo trong học phần Kế toán doanh nghiệp, Kế toán chi phí, Kế toán quản trị và công tác nghiên cứu khoa học cho giảng viên và sinh viên ngành Kế toán.
Ths. Đinh Thị Kim Thiết
 
 Từ khóa: hoạt động, phát triển, doanh nghiệp, môi trường, kết quả, xã hội, kinh tế, trở thành, kinh doanh, kế toán, nhận thức, sản xuất, đáng kể, ngày càng, bền vững, nhanh chóng, chiến lược, xu hướng, quan tâm, tác động, chi phí

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Thông báo - Kế hoạch
Văn bản pháp luật
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây