Thực trạng thu hút vốn đầu tư vào nông nghiệp Việt Nam

         Tóm tắt

        Việt Nam có lợi thế cạnh tranh về phát triển nông nghiệp nhiệt đới với điều kiện sinh thái đa dạng, số giờ nắng nhiều, nguồn nước  dồi dào... Tuy nhiên, theo thống kê, hiện nay cả nước mới có khoảng 1% tổng số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, với số vốn chiếm gần 3% tổng vốn đầu tư của các doanh nghiệp vào sản xuất, kinh doanh. Bài viết sẽ làm rõ thực trạng thu hút vốn đầu tư vào ngành nông nghiệp, phân tích những hạn chế, vướng mắc đang gặp phải để từ đó đưa ra một số  giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn vào nông nghiệp trong thời gian tới.

       Từ khóa: Đầu tư, nông nghiệp, khoa học công nghệ, sản xuất, kinh doanh.

       Abstract

     Vietnam has a competitive advantage in developing tropical agriculture thanks to its diverse ecological conditions, abundant sunshine hours and water sources, etc. However, according to statistics, there are only 1% of the total number of enterprises making investment in agriculture and rural areas, registering merely 3% of total capital in Vietnam. The article will clarify the situation of investment attraction into agriculture sector, analyze the current shortcomings and obstacles so as to come up with a number of proposals to increase capital for the informentioned sector in the coming time.

       Keywords: Investment, agriculture, science and technology, production, business.

Bảng 1. Thống kê doanh nghiệp hoạt động sản xuất nông nghiệp

Nguồn: Tổng cục Thống kê năm 2018

       Thời gian gần đây, ngành nông nghiệp thu hút ngày càng nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong nước quan tâm tìm hiểu và đã đầu tư với quy mô lớn, đặc biệt là các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn [2], trong giai đoạn 2005-2016 số lượng các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh trong khu vực nông, lâm, thủy sản tăng từ 2.217 doanh nghiệp lên 4.400 doanh nghiệp, bình quân tăng 6,4%/năm. Năm 2017, có 1.955 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới trong lĩnh vực nông nghiệp, đưa số lượng doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đạt trên 5.661 doanh nghiệp. Tính đến quý II/2018, có khoảng 7.600 doanh nghiệp nông nghiệp; nếu tính cả doanh nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản và doanh nghiệp thương mại hàng lương thực thực phẩm, số lượng đã tăng từ 12.113 doanh nghiệp năm 2005 lên 42.000 doanh nghiệp.

        Bên cạnh sự tăng lên của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nông nghiệp, một số doanh nghiệp tập đoàn lớn ngoài lĩnh vực nông, lâm, thủy sản cũng đẩy mạnh đầu tư vào nông nghiệp, như tập đoàn Vingroup, MaSan, Himlam, Viettel, FLC, Hoàng Anh Gia Lai, Pan group… Những đơn vị này cũng áp dụng nhiều quy trình sản xuất hiện đại, áp dụng công nghệ mới và đã cho những kết quả ban đầu khá tốt. Với các dự án đầu tư bài bản, các doanh nghiệp đã bước đầu tạo được hiệu ứng lan tỏa, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư mới, thắp lửa tinh thần khởi nghiệp cho nông dân trở thành doanh nhân trên chính mảnh đất của họ.

Với sự quan tâm từ phía Nhà nước, nguồn vốn FDI vào lĩnh vực nông nghiệp cũng có những điểm sáng. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính lũy kế đến ngày 20/06/2018, cả nước có 502 dự án FDI vào ngành nông nghiệp còn hiệu lực, với tổng vốn lũy kế đạt 3.457,4 triệu USD. Các nước và vùng lãnh thổ châu Á, như: Đài Loan, ASEAN, Nhật Bản, Trung Quốc… là những đối tác đầu tư lớn nhất vào ngành nông nghiệp Việt Nam [5]. Phần lớn các dự án FDI trong lĩnh vực nông nghiệp đều tập trung vào những địa phương có lợi thế về kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực, khí hậu… FDI đã góp phần nhất định vào việc chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị hàng hóa nông sản xuất khẩu và chuyển giao công nghệ tiên tiến, giống cây, giống con có năng suất, chất lượng cao đạt tiêu chuẩn quốc tế. Đồng thời, tạo ra một số phương thức mới, có hiệu quả cao, nhất là các dự án đầu tư vào phát triển nguồn nguyên liệu, góp phần cải thiện tập quán canh tác và điều kiện hạ tầng yếu kém, lạc hậu ở một số địa phương.

        Năm 2018, thị phần xuất khẩu được đảm bảo và mở rộng. 5 thị trường chính là Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, ASEAN và Hàn Quốc tăng trưởng tốt, chiếm thị phần lần lượt là 22,9% (giá trị tăng 3,6% so với năm 2017), 17,9% (tăng 9,4%), 19,1% (tăng 7,1%); 10,64% (tăng 11,0%) và 6,9% (tăng 29,4%). Cụ thể, đối với mặt hàng gạo, khối lượng xuất khẩu lũy kế đạt 5,7 triệu tấn, đem về 2,9 tỉ USD, tăng 5,6% về khối lượng và tăng 17,7% về giá trị so với năm 2017. Rau quả với giá trị xuất khẩu 11 tháng năm 2018 ước đạt 3,5 tỉ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2017, cá tra đạt kỉ lục trên 2 tỉ USD tăng 27,4%. Các mặt hàng chủ lực là cà phê, điều và cao su dù bị giảm giá nhưng nhờ tăng số lượng xuất khẩu nên vẫn duy trì mức tăng giá trị xuất khẩu (cà phê đạt 3,3 tỷ USD, hạt điều 2,25 tỷ USD và cao su đạt 1,87 tỷ USD). [3].