Kế toán trách nhiệm xã hội tại các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng ở Việt Nam

1. Khái niệm và vai trò của kế toán trách nhiệm xã hội trong ngành xây dựng

Kế toán trách nhiệm xã hội (CSR accounting) là một lĩnh vực chuyên biệt trong kế toán, tập trung vào việc đo lường và báo cáo các tác động của doanh nghiệp đối với xã hội và môi trường. CSR không chỉ mang tính chất bắt buộc mà còn là công cụ giúp các doanh nghiệp tăng cường uy tín và thu hút sự tin tưởng của công chúng, nhà đầu tư và khách hàng.

Tại Việt Nam, ngành sản xuất vật liệu xây dựng đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ, kéo theo những thách thức về môi trường, tài nguyên và xã hội. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp ngày càng nhận thức được vai trò của CSR như một phần thiết yếu trong chiến lược kinh doanh. Việc áp dụng kế toán CSR giúp các doanh nghiệp ngành xây dựng kiểm soát tốt hơn tác động môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cải thiện điều kiện lao động cho nhân viên.

2. Tình hình áp dụng kế toán trách nhiệm xã hội trong các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng tại Việt Nam đã bắt đầu tích cực triển khai kế toán CSR. Tuy nhiên, mức độ áp dụng và tính nhất quán còn chưa cao. Một số doanh nghiệp lớn đã xây dựng bộ phận riêng về CSR, công bố các báo cáo trách nhiệm xã hội hàng năm và đặt ra các mục tiêu cụ thể về bảo vệ môi trường và an toàn lao động.

Các công ty sản xuất xi măng, gạch và bê tông là những ví dụ điển hình đã chú trọng đến việc giảm thiểu khí thải, quản lý chất thải và tiêu hao năng lượng. Họ cũng đầu tư vào các công nghệ sản xuất sạch, sử dụng vật liệu tái chế và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường và nâng cao hình ảnh thương hiệu.

3. Những thách thức trong việc triển khai kế toán CSR trong ngành xây dựng

Mặc dù đã có những bước tiến tích cực, các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng tại Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức lớn khi triển khai kế toán CSR:

• Chi phí đầu tư cao: Các biện pháp sản xuất thân thiện với môi trường thường đòi hỏi chi phí ban đầu lớn cho công nghệ và cải tiến quy trình. Điều này đặt áp lực tài chính lớn lên các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.
• Thiếu kiến thức và kỹ năng về CSR: Nhiều doanh nghiệp chưa có nhân sự chuyên môn trong lĩnh vực CSR. Điều này khiến việc đo lường và báo cáo tác động xã hội, môi trường trở nên khó khăn và thiếu chính xác.
• Thiếu khung pháp lý hỗ trợ rõ ràng: Hiện nay, các quy định về kế toán CSR tại Việt Nam vẫn chưa hoàn thiện và chưa có tính bắt buộc cao. Các doanh nghiệp chưa có động lực rõ ràng từ pháp luật để đầu tư vào CSR, dẫn đến tình trạng áp dụng chưa đồng đều trong ngành.

4. Giải pháp thúc đẩy kế toán trách nhiệm xã hội trong ngành sản xuất vật liệu xây dựng

Để nâng cao hiệu quả của kế toán CSR trong ngành xây dựng, các doanh nghiệp cần chú trọng vào các giải pháp sau:

• Tăng cường đầu tư công nghệ: Doanh nghiệp có thể tìm kiếm các công nghệ sản xuất xanh hoặc các quy trình tiết kiệm tài nguyên, góp phần giảm thiểu tác động môi trường. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.
• Đào tạo và nâng cao nhận thức: Cần đào tạo đội ngũ nhân viên và quản lý về tầm quan trọng của CSR. Việc xây dựng bộ phận chuyên biệt hoặc thuê chuyên gia CSR cũng là giải pháp hữu ích giúp doanh nghiệp kiểm soát các vấn đề xã hội và môi trường tốt hơn.
• Phối hợp với các cơ quan quản lý và tổ chức xã hội: Các doanh nghiệp nên hợp tác với các tổ chức môi trường và xã hội để nhận hỗ trợ và hướng dẫn trong việc triển khai CSR. Đồng thời, Nhà nước cần xây dựng khung pháp lý cụ thể về CSR, khuyến khích các doanh nghiệp tự nguyện công khai báo cáo trách nhiệm xã hội và minh bạch thông tin.

Kết luận

Kế toán trách nhiệm xã hội là xu hướng tất yếu trong bối cảnh phát triển bền vững và cạnh tranh toàn cầu. Đối với ngành sản xuất vật liệu xây dựng, CSR không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và niềm tin từ cộng đồng mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tạo nền tảng phát triển bền vững cho tương lai. Việc đẩy mạnh áp dụng kế toán CSR sẽ giúp các doanh nghiệp ngành xây dựng tại Việt Nam đáp ứng tốt hơn các yêu cầu từ thị trường, người tiêu dùng và xã hội, đồng thời góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội lâu dài. Bài viết là tài liệu tham khảo trong học phần Kế toán xây dựng cơ bản và công tác nghiên cứu khoa học cho giảng viên và sinh viên.

Ths. Đinh Thị Kim Thiết